بر طبق مواد 24 و 25 قانون حمایت خانواده مصوب 1/12/1391 حتی اگر زوجین توافق و تفاهم بر جدایی داشته باشند به ناچار می بایستی از دادگاه حکم بگیرند که در اصطلاح حقوقی به آن گواهی عدم امکان سازش می گویند به عبارت دیگر گام اول برای طلاق توافقی تمایل زوجین به خاتمه دادن زندگی مشترک می باشد. در این راستا اگر اختلافی در خصوص مهریه، نفقه، جهیزیه و حضانت فرزندان باشد، امکان صدور رای توافقی وجود ندارد.
گام دوم پس از توافق زن و شوهر، مراجعه آن ها یا وکلای ایشان به یکی از دفاتر خدمات قضایی است که لیست آنها در صفحه اول همین سایت ارایه شده است، دادخواست طلاق توافقی در دفتر خدمات قضایی به صورت الکترونیک ثبت می شود.
برای ثبت دادخواست علاوه بر الزام حضور زوجین یا وکلای آن ها، اصل عقدنامه یا رونوشت، شناسنامه زوجین و ترجیحا کپی کارت ملی ایشان نیاز است. با پرداخت هزینه دادرسی و امضا الکترونیک زن و شوهر یا وکلای ایشان، دادخواست ثبت می شود. بعد از آن باید دو یا سه روز به جهت ارسال پیامک دادگاه منتظر ماند. پیامک دادگاه حاوی شماره 16 رقمی پرونده، رمز شخصی جهت مراجعه به سایت عدل ایران و شعبه رسیدگی کننده می باشد.
گام سوم پس از ارسال پیامک این است که اگر وقت رسیدگی در پیامک مشخص نشده باشد زوجین یا وکلای آن ها می بایستی در اولین فرصت به شعبه مربوطه مراجعه کنند. با توجه به قانون حمایت خانواده مصوب 1/12/1391 داوری در طلاق حذف شده است و به جای آن مشاوره اجباری شده است. در این راستا دادگاه، زوجین را به واحد مشاوره که معمولا در همان مجتمع قضایی مستقر است، معرفی می کند. توجه داشته باشید که پرداخت هزینه مشاوره به عهده زوجین است.
مشاور در واحد مشاوره دادگاه ضمن پرسش در مورد دلایل طلاق، توافق های مالی و غیر مالی زوجین در خصوص مهریه و نحوه پرداخت آن، اجرت المثل، نفقه، حضانت فرزندان و جهیزیه را مکتوب می کند که به امضای زوجین یا وکلای ایشان می رسد. پس از انجام مشاوره و اخذ توافق نامه، به شعبه مراجعه می شود در این جا رویه دادگاه ها متفاوت است بعضی از شعب همان روز یا احیانا یکی دو روز بعد رای را صادر می کنند و بعضی از شعب هم جلسه دادگاه و رسیدگی تشکیل می دهند. در این موارد قاضی شعبه تمایل دارد که شخصا با زوجین صحبت کند. معمولا وقت دادگاه برای طلاق توافقی نزدیک و سریع می باشد، بعضی از شعب نیز انجام مشاوره را موکول به بعد از جلسه رسیدگی می کنند. بعد از صدور رای (گواهی عدم امکان سازش) مرسوم است که زیل رای زوجین می نویسند که اعتراضی ندارند و حق تجدید نظر و فرجام خواهی را از خود ساقط می نمایند.
گام چهارم پس از اخذ رای مراجعه به یکی از دفاتر رسمی طلاق است که در این مرحله هم مثل تمامی مراحل قبل زوجین یا هر کدام از آن ها می توانند وکیل اختیار کنند و خودشان حضور نیابند. برای ثبت طلاق حضور زوجین یا وکلای آن ها الزامی است و زوجه می بایستی آزمایش عدم بارداری از یکی از آزمایشگاه ها اخذ نماید و به دفترخانه تحویل دهد.
نکته: اگر زوجه دوشیزه (باکره) باشد رویه دادگاه های تهران بر این است که او را به جهت معاینه به پزشکی قانونی معرفی می کنند. پس از امضا دفاتر مربوط به طلاق و اجرای صیغه طلاق، اصل عقدنامه به سردفتر تحویل داده می شود و ایشان با امضا و مهر شناسنامه ها ظرف چند روز طلاق نامه تحویل زوجه می دهد.
مشکلات طلاق توافقی
پس از صدور حکم طلاق توافقی، شوهر هیچ اجباری برای آمدن به محضر ندارد و چون این طلاق با توافق طرفین صورت می‌گیرد، به لحاظ قانونی رفتن به محضر هم باید با توافق باشد و نمی‌شود توافق طرفین را با الزام همراه کرد.
برای حل این مشکل شاید بهترین راهکار این باشد که طرفین الزام رفتن به محضر را نیز جزیی از تعهدات خود در دادخواست ذکر کنند تا در حکم دادگاه منعکس شود. در این صورت می‌توان الزام شوهر را به آنچه خود تعهد داده است، از دادگاه درخواست کرد.
در صورتیکه طلاق از طرف مرد باشد باید مهریه قبل از طلاق پرداخت شود؟
در زمانی که طلاق از طرف مرد میباشد باید تکلیف تمامی حقوق زن مانند مهریه و نفقه و اجرت المثل و شرط تنصیف دارایی مشخص شود.
شرط تنصیف دارایی و اجرت المثل فقط در طلاق از طرف مرد میباشد و در طلاق از طرف زن و طلاق توافقی انجام نخواهد شد.
بعد از محکوم شدن مرد به پرداخت مهریه، ممکن است مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد که در این صورت میتواند دادخواست اعسار بدهد و مهریه را بعد از طلاق نیز به صورت اقساط پرداخت کند.
طلاق توافقی در دوران بارداری
از نظر قانون امکان طلاق زن باردار وجود دارد و فرقی نمی کند که طلاق از چه نوعی باشد، توافقی یا غیر از آن. انجام مراحل طلاق زن باردار و یا طلاق توافقی در دوران بارداری، بر اساس قانون مدنی ایران و قانون حمایت خانواده ، مورد پذیرش قرار گرفته است .
یکی از مدارک طلاق توافقی برای دادگاه خانواده، طبق ماده 31 قانون حمایت خانواده ” برای سایر زنان ( غیر دوشیزه و غیر یائسه ) برای ثبت طلاق سردفتر مکلف است که گواهی عدم بارداری از زوجه مطالبه کند.” گواهی عدم بارداری است، در واقع این گواهی برای آن اخذ می شود که مشخص کند زوجه در هنگام طلاق باردار است یا خیر؟ بنابراین باردار بودن زن در توافقات زوجین برای طلاق توافقی مهم بوده و باید مواردی همچون نفقه زن باردار و نحوه نگهداری فرزند و… تعیین تکلیف شود. در طلاق توافقی در دوران بارداری باید نحوه وضع حمل و هزینه های کامل آن که بر عهده پدر فرزند است مشخص شود و نیز پس از تولد معین گردد که سرپرستی فرزند بر عهده کدامیک از والدین میباشد. همچنین حقوق مالی زن به صورت کامل باید در متن توافق نامه طلاق توافقی در دوران بارداری قید شود.
لازم به ذکر است که طبق قانون حمایت از خانواده حضانت فرزند حاصل از طلاق تا 7 سالگی بر عهدة مادر و هزینه های وی بر عهده پدر است مگر آنکه زن در هنگام طلاق سرپرستی فرزند خود را به پدر واگذار کند در این صورت است که حضانت و نفقه فرزند بر عهده پدر خواهد بود. در صورتی که فرزند از زن باردار پس از طلاق پدر نداشته باشد یعنی مفقود گشته یا در قید حیات نباشد، مسئولیت پرداخت نفقه با جد پدری است و جد پدری با اعمال و ولایت قهری عهده دار سرپرستی فرزند می باشد